Adventsproject Vredenoord
Advent t/m Driekoningen
2019 / 2020
Tweeluik van de profeten Jesaja en Micha
Acryl schildering op MDF-panelen
2x ( 90 x 200 cm² )
In Vredenoord, een wijkgemeente van de PKN-Assen, is een commissie Kerk en Kunst. Hier onstaat het idee om in de adventstijd (vier weken voor kerst) voor beide kerken in elk van de diensten t/m Driekoningen, een schilderij n.a.v. een tekst uit de bijbelboeken Jesaja en Micha te laten maken.
Henk ter Horst vraagt aan mij om, net als hij, de profeten Jesaja en Micha levensgroot af te beelden.
Het proces start met het doorlezen van de bijbelboeken Jesaja en Micha. Er blijkt veel overeenkomst tussen de teksten te zijn.
Beide profeten leefden in de periode 750 - 700 v.Chr in of bij Jeruzalem.
De werktitel van het kunstproject is “Verwachting”.
Dat betekent voor mij: een schilderij in het teken van advent.
Het schilderij ontstaat in opzet, zonder eerst een schets, in mijn hoofd. Voor de uitvoering pleeg ik “research”.
Mijn uitgangspunt is dat beide panelen symmetrisch moeten zijn en dat de profeet levensgroot centraal staat.
De plaats en afmeting van het hoofd van de profeet wordt bepaald en is het startpunt van het schilderij.
Jesaja
Jesaja komt uit de Judese aristocratie / priesterkaste en krijgt daarom een (“bekende” protestantse) toga met een stola in de adventskleur paars.
Het gezicht is dat van een Ethiopische veeboer, die ik in Ethiopië heb gefotografeerd.
Jesaja krijgt een visioen waardoor hij een peinsende uitdrukking heeft.
Hij leunt op een hek bij een wijngaard en houdt een rozenkrans vast.
In het muurtje van de wijngaard (middenlinks) is de kaart van de Levant te herkennen. Jesaja heeft veel over de (politieke) ontwikkelingen in zijn tijd over dit gebied gezegd.
De grote grijze steen is de Middellandse Zee met daaraan o.a. de kuststaten Juda en Israël (ca 750 v.Chr). In de gebarsten steen onder de grijze, is Egypte met de Nijl te herkennen en daarnaast de Rode Zee en de Sinaï. Assyrië drukt uit het noorden op Israël.
Boven het muurtje staat als vredevorst de icoon van de "Pantocrator van Sinaï ".
" Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven, de heerschappij rust op zijn schouders. Deze namen zal hij dragen: Wonderbare raadsman, Goddelijke held, Eeuwige vader, Vredevorst.
Groot is zijn heerschappij, aan de vrede zal geen einde komen.
Davids troon en rijk zijn erop gebouwd, ze staan vast, in recht en gerechtigheid, van nu tot in eeuwigheid. " Jes. 9: 5-6 (NBV)
Rechts van Jesaja staat de zwangere jonge vrouw uit "het teken van Immanuël" .
" Luister, huis van David. Is het niet genoeg de mensen te tergen? Moet u nu ook mijn God tergen? Daarom zal de Heer zelf u een teken geven: de jonge vrouw is zwanger, zij zal spoedig een zoon baren en hem Immanuël noemen. Boter en honing zal hij eten totdat hij in staat is om het kwade te verwerpen en het goede te kiezen. " Jes. 7: 13-15 (NBV)
Onderaan het muurtje worden legerkistjes en een battledress verbrand.
" Iedere laars die dreunend stampte en elke mantel waar bloed aan kleeft, ze worden verbrand, een prooi van het vuur. " ((Jes.9 :4 NBV)
De wijngaard staat symbool voor het volk Israël. Rechtsonder staat een wijnstok. " Israël is de wijngaard van de Heer.." (Jes.5: 7 NBV).
De achterkant van de stola vormt een gele tekststrook die beide schilderijen optisch met elkaar verbindt. Hierop staan de eerste woorden uit het boek Jesaja (Naardense Bijbel: “Het visioen van Jesaja de zoon van Amots”). Zij staan in het Hebreeuwse schrift omdat dat onze bron is en de profeet vast iets anders heeft bedoeld dan wat wij er nu van maken.
Micha
Micha is een herder en zo is hij hier afgebeeld met een wollen doek om.
Het gezicht van Micha is ook dat van een Ethiopische boer. Hij ontvangt “het woord des Heren” (NBG) en geeft dat door aan het volk Israël. Hij heeft daarom een geopende mond.
Zijn rechterhand benadrukt wat hij zegt en vormt de horizontale lijn op gelijke hoogte als het hek bij Jesaja. Een herdersstaf vormt hier de verticale lijn.
Links zit zij die gebaard heeft met haar baby als een zwarte madonna uit Oeganda. Zij draagt een kettinkje met een kruisje.
" Totdat de vrouw die zwanger is haar kind heeft gebaard, worden zijn broeders aan hun lot overgelaten. Daarna zullen wie er nog over zijn terugkeren naar de andere Israëlieten." (Micha5: 2 NBV)
Onder haar zie je de ster in de Geboortekerk te Bethlehem op de plek in de grot waar Jezus zou zijn geboren.
" Uit jou, Bethlehem in Efrata, te klein om tot Juda's geslachten te behoren, uit jou komt iemand voort die voor mij over Israël zal heersen." (Micha 5: 1 NBV)
De tekst uit Jes.2: 4 ,
"Zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegscharen en hun speren tot snoeimessen", sprak mij altijd erg aan.
Dat item wilde ik graag in deze schilderijen verwerken.
Op Wikipedia blijkt onder het lemma "Micha" een foto te staan van het beeld dat de Sovjet Unie aan de VN heeft geschonken dat deze tekst weergeeft.
" Dan zullen zij hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers en hun speren tot snoeimessen.
Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk en geen mens zal meer weten wat oorlog is.
Ieder zal zitten onder zijn wijnrank en onder zijn vijgenboom, door niemand opgeschrikt, want de Heer van de hemelse machten heeft gesproken."
(Micha 4: 3-4 NBV)
Rechtsonder staat een vijgenboom met een ram in de struiken, verwijzend naar de binding van Izaäk door Abraham. (Genesis 22)
Linksonder staat een ooi met een lam, het lam Gods. (Johannes 1: 29)
Samen vormen ze de kudde als volk van Jacob (Micha 2: 12)
en zijn ze met kerst in het veld van Efrata. (Lucas 2: 8)
De kromming van het zwaard komt terug in de vorm van de gele tekststrook. Daarop staat in het Hebreeuwse schrift de eerste regel van het boek Micha:
” Het spreken van de Ene dat is geschied aan Micha” (Naardense Bijbel).
De beide profeten Jesaja en Micha worden verlicht en geïnspireerd vanaf het midden van het tweeluik .
De optische verbinding vindt verder plaats door de gele banen met de Hebreeuwse teksten.